Roedd diffyg strategaeth gyffuriau i Gymru yn un o'r pwyntiau a amlygwyd yn ystod y Grŵp Trawsbleidiol diweddaraf ar Ddefnyddio Sylweddau a Dibyniaeth.

Clywodd y grŵp, sy'n cael ei gadeirio gan Peredur Owen Griffiths AS ac sy'n cael ei redeg ar y cyd â'r elusen cyffuriau Kaleidoscope, am dueddiadau Newydd mewn cyffuriau fel y prif bwnc yn ystod y sesiwn ddiweddaraf.

Rhoddodd yr Uwch-arolygydd Mark Kavanagh, Pennaeth Partneriaethau Cymunedol a Diogelwch yn ardal Abertawe ar gyfer Heddlu De Cymru a Gavin Jones, sy'n Bennaeth Gwasanaeth Gwasanaeth Cyffuriau ac Alcohol Gwent, gyflwyniadau yn y sesiwn hon.

Bu’r ddau yn amlinellu'r y newid cyflym mewn defnydd o gyffuriau, yn enwedig ymhlith pobl ifanc, ac yn tynnu sylw at beryglon cynyddol cyffuriau newydd fel medetodamnine, gabapentinoids, cathinones synthetig a nitazenes. Clywodd y cyfarfod sut mae rhai o'r cyffuriau synthetig newydd yn aml yn llawer mwy pwerus na sylweddau blaenorol ac yn gyfrifol am nifer cynyddol o farwolaethau.

Yn ystod y sesiwn holi ac ateb a ddilynodd y cyflwyniadau, tynnodd cyn Brif Weithredwr Kaleidoscope, Martin Blakebrough, sylw at absenoldeb strategaeth gyffuriau genedlaethol gan Lywodraeth Cymru a dywedodd ei fod yn symptomatig o ddiffyg arweinyddiaeth ar y pwnc.

Mewn ymateb i'r pwynt hwnnw, dywedodd Peredur y gallai'r CPG ysgrifennu at Sarah Murphy AS, y Gweinidog Llafur sy'n gyfrifol am Iechyd Meddwl a Lles sy'n cwmpasu 'camddefnyddio sylweddau', i alw am weithredu.

Dywedodd Peredur: "Roedd yn CPG arall lle clywsom am beryglon cyffuriau newyddion a'r ymdrechion i hyrwyddo lleihau niwed.

"Mae'n amlwg i mi fod swyddogion fel yr Uwch-arolygydd Kavanagh - yn ogystal â phawb sy'n ymwneud â gwasanaethau triniaeth - yn ceisio gwneud y gorau y gallant o fewn y fframwaith cyfreithiol maen nhw'n ei weithredu.

"Yn fy marn i, byddai eu swyddi yn cael eu gwneud yn llawer haws pe bai gan Gymru y cyfiawnder troseddol wedi'i ddatganoli fel y gallwn greu ein datrysiadau ein hunain i'r nifer anghymesur o farwolaethau cyffuriau yng Nghymru.

"Mae'n ymddangos bod y Swyddfa Gartref bob amser yn cymryd safbwynt draconaidd pryd bynnag y bydd rhywun yn ceisio hyrwyddo cynllun lleihau niwed blaengar fel rhaglen beilot defnydd diogel neu ddarparu 'dyfeisiau anadlu mwy diogel.'

"Nid yw cael deddfwriaeth sydd bellach ymhell dros 50 mlynedd yn y Misuse of Drugs Act 1971 sy'n dal i lywodraethu gwasanaethau plismona a thriniaeth yn addas i'r diben ar gyfer sîn cyffuriau sy'n newid yn gyflym o flwyddyn i flwyddyn. 

"Mae'r ddeddfwriaeth hon yn dal i lywyddu dros genhedloedd fel yr Alban a Gogledd Iwerddon lle mae plismona yn cael ei ddatganoli felly mae angen i'r Llywodraeth Lafur yn San Steffan gamu i fyny a dod o hyd i rywbeth mwy ffres.

"Os ydym am amddiffyn ein pobl ac i wneud ein cymunedau'n fwy diogel, yna mae angen ailwampio polisi ar raddfa fawr yn y lle cyntaf ond hefyd datganoli'r cyfiawnder troseddol i Gymru."

Os hoffech chi gefnogi Peredur a Plaid Cymru, cliciwch ar y linc yma.