Mae Aelod Senedd Plaid Cymru wedi galw ar Lywodraeth Lafur San Steffan i gywiro hen anghyfiawnder sydd wedi dwyn pensiynau cyn-weithwyr dur oddiarnynt.

Gwnaeth Peredur Owen Griffiths yr alwad yn ystod dadl Plaid Cymru a oedd yn ymdrin â'r gwahanol anghyfiawnderau ar gynlluniau pensiwn a gyflawnwyd gan wahanol lywodraethau San Steffan o reolaeth y Torïaid a'r Llafur.

Cododd AS Dwyrain De Cymru achos hirsefydlog cyn-weithwyr Allied Steel and Wire sydd wedi cael eu hamddifadu o'r miliynau y gwnaethant eu cynilo gyda'i gilydd ar gyfer ymddeol ar ôl i'r cwmni fynd yn fethdaledig yn 2002.

Yn ystod ei araith, dyfynnodd Peredur o gyfrif a roddwyd gan John Benson sy'n un o'r prif ymgyrchwyr dros gyfiawnder pensiynau ymhlith cyn-weithwyr ASW.

Dywedodd Peredur: "Hoffwn ddechrau trwy gydnabod y gwaith caled a'r ymgyrchu diflino gan gyn-weithwyr Allied Steel and Wire, y mae nifer ohonynt yn yr oriel heddiw.

"Maen nhw wedi ymladd yn barhaus dros gyfiawnder, ac nid yn unig drostynt eu hunain ond eu cyfoedion. Mae Plaid Cymru yn sefyll gyda chi ac yn eich cefnogi.

"Nid ffigurau ar daenlen yn unig yw'r cynnig hwn heddiw, mae'n ymwneud ag addewidion wedi'u torri a bywoliaethau wedi'u dwyn, methiant moesol gan Lywodraethau olynol y DU a distawrwydd gan Lywodraeth Cymru i ddefnyddio eu partneriaeth mewn grym i gywiro'r anghyfiawnder.

"Talodd gweithwyr Allied Steel and Wire i mewn, addo eu pensiynau iddynt. Nid bonysau yw eu pensiynau, maent yn gyflog gohiriedig - cyfraniadau a wneir gan weithwyr dros nifer o flynyddoedd yn gyfnewid am y disgwyliad o ddiogelwch ymddeol.

"A rwan maen nhw'n cael eu cosbi, flwyddyn ar ôl blwyddyn, gan erydiad araf o'u pensiynau oherwydd nad ydyn nhw'n gysylltiedig â chwyddiant. Mae hyn yn lladrad araf dros amser."

Ychwanegodd: "Fel rydyn ni wedi clywed, mae'r ymgyrchydd diflino John Benson yn yr oriel, ac mae wedi rhannu ei stori gyda mi, a hoffwn rannu rhai rhannau ohoni gyda chi heddiw, yn ei eiriau ei hun.

"Dywedodd 'Fe wnaeth fy rhoi ar drothwy “nervous breakdown”, ac ar un adeg roeddwn i'n meddwl y gallwn fynd dros y dibyn. Ar ôl yr holl flynyddoedd hynny yn gweithio mewn diwydiant trwm, sŵn o ffwrneisi arc trydan, llwch, mwg, oriau anghymdeithasol, doedd gen i ddim byd i edrych ymlaen ato.

"'Dylwn fod wedi ymddeol yn 65, ond roedd yn rhaid i mi weithio nes i fod yn 67, gan fod 41 mlynedd mewn diwydiant trwm yn effeithio ar fy nghorff... ar un adeg, roeddwn i'n meddwl y byddwn i'n colli fy mhriodas yn ymladd yr ymgyrch hon, gan ei fod yn cymryd drosodd fy mywyd.

"'Sut y gallai gwleidyddion yr ydym yn ymddiried ynddynt drin gweithwyr gyda chymaint o annhegwch a dirmyg? Yn ffodus, roedd fy ngwraig yn sownd wrthyf, ac rwy'n siŵr bod yna fwy o achosion pryderus na minnau.'"

Gorffennodd Peredur ei gyfraniad trwy ddweud nad oedd yn ddigon i'r Llywodraeth Lafur yng Nghymru "godi pryderon," gan ychwanegu: "Mae angen i Lywodraeth Cymru fynnu gweithredu.

"Os gallant ddod o hyd i'w llais yn welliannau'r Llywodraeth i'n cynnig i ganmol Llywodraeth y DU ar ddiwygio pensiwn, yna gallant ddod o hyd i'w asgwrn cefn i sefyll dros weithwyr ASW ac eraill yng Nghymru.

"P'un a yw'n fenywod o'r 1950au, gweithwyr dur ASW, neu staff British Glo, mae'r rhain yn bobl a chwaraeodd yn ôl y rheolau.

"Cawsant eu gadael i lawr nid yn unig gan bolisi ond gan wleidyddion a addawodd eu hamddiffyn. Ni fyddwn ni ym Mhlaid Cymru yn gadael i'r distawrwydd hwnnw barhau."

Yn gynharach yn y ddadl, talodd cydweithiwr Peredur, Delyth Jewell, deyrnged emosiynol i gyn-Aelod Senedd Plaid Cymru Steffan Lewis a fu farw o ganser ar ôl ymgyrchu dros gyfiawnder pensiynau i gyn-weithwyr Glo Prydain.

Os hoffech chi gefnogi Peredur a Plaid Cymru, cliciwch ar y linc yma.